Bez tej formalności będą problemy. Zła umowa uderzy w inwestora i wykonawcę

Odpady pochodzące z budowy i rozbiórek stanowią istotny problem. Często są materiały zmieszane, zanieczyszczone, co utrudnia ich odzysk i recykling. Zgodnie przepisami obowiązującymi od 1.01.2025 r. to wytwórca odpadów budowlanych i rozbiórkowych (BiR) ma obowiązek zapewnić ich segregację na co najmniej następujące frakcje:

• drewno,

• metale,

• szkło,

• tworzywa sztuczne,

• gips,

• odpady mineralne (np. beton, cegła, płytki, ceramika, kamienie).

Ma to celu zapewnienie przydatności do przygotowania do ponownego użycia, recyklingu lub innego odzysku. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy:

wysegregowanie nie jest technologicznie możliwe lub brak wysegregowania pozwala na przygotowanie do ponownego użycia, recykling lub inny odzysk.

(art. 101a ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach: Dz. U. z 2023 r. poz. 1587, z późn. zm., m.in.: Dz.U. 2024 poz. 1834).

Czytaj także: Styropian nie kończy na śmietniku. Tak działa jego recykling

Wyjątkiem są także osoby fizyczne, które nie są przedsiębiorcami. W ich przypadku zapewnienie prawidłowego sortowania odpadów spoczywa na następnym posiadaczu odpadów, któremu taka osoba fizyczna przekazała odpady (art. 101a ust. 2).

Przy czym zarówno firma – wytwórca odpadów BiR – oraz „następny posiadacz odpadów” (odbierający je od osób fizycznych) nie musi wykonywać segregacji samodzielnie, ale zlecić ją kolejnemu podmiotowi na podstawie pisemnej umowy.

To, kto może być takim podmiotem, określa art. 27 ustawy, z tym że jest w nim mowa o gospodarowaniu odpadami, a nie segregacji. Są to podmioty posiadające m.in.:

zezwolenie na zbieranie odpadów lub zezwolenie na przetwarzanie odpadów. Alternatywą jest posiadanie koncesji na podziemne składowanie odpadów, pozwolenie zintegrowane, decyzja zatwierdzającą program gospodarowania odpadami wydobywczymi, zezwolenie na prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych lub wpis do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości – na podstawie odrębnych przepisów.

Interpelację (nr 13444) dotyczącą interpretacji tych przepisów do ministra klimatu i środowiska złożył poseł Stanisław Gorczyca. Problem polega na tym, że ustawa pozwala na szerokie delegowanie obowiązku sortowania, ale nie precyzuje, jak ma wyglądać jego wykonanie w praktyce przez podmioty, które nie prowadzą przetwarzania odpadów. W związku z tym poseł zwrócił z pytaniami dotyczącymi tego, czy:

• czy zmieszane odpady budowlane mogą trafić do podmiotu, który ma tylko zezwolenie na zbieranie?

• czy wytwórca może zawrzeć umowę dotyczącą sortowania z dowolnym podmiotem z art. 27 ust. 2?

• czy PSZOK przejmuje obowiązek sortowania, gdy odpady oddaje osoba fizyczna?

Z upoważnienia ministra odpowiedzi udzieliła podsekretarz stanu, Anita Sowińska. Podstawową zasadą jest to, że osoba lub firma, która wytwarza odpady, odpowiada za ich segregację. Jednak segregacja może się odbyć poza miejscem prac, np. na instalacji do przetwarzania odpadów. Oznacza to, że odpady można oddać podmiotowi, który wykona segregację. Jednak – jak zaznaczono:

Wysegregowanie odpadów na poszczególne frakcje będzie wiązało się ze zmianą ich klasyfikacji, w tym przypadku będziemy mieć do czynienia z przetwarzaniem odpadów.

W praktyce przekłada się to na ograniczenie katalogu podmiotów, które mogą segregować odpady BiR – nie wystarczy zezwolenie na gromadzenie odpadów, potrzebne jest na przetwarzanie ich:

Dlatego też obowiązek określony w art. 101a można zlecić wyłącznie podmiotowi posiadającemu zezwolenie na przetwarzanie odpadów BiR– czytamy w odpowiedzi.

– Nie oznacza to, że podmioty zbierające oraz podmioty odbierające odpady BiR nie mogą uczestniczyć w procesie zbierania i odbierania tych odpadów przed przekazaniem ich do podmiotu, który przejmie obowiązek ich wysegregowania – dodano.

Oznacza to, że podmiot zbierający lub odbierający odpady BiR może je zebrać, a następnie na podstawie pisemnej umowy przekazać do podmiotu posiadającego zezwolenie na przetwarzanie odpadów.

W odpowiedzi zwrócono uwagę także na osoby fizyczne oraz Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów. Anita Sowińska przypomniała, że zgodnie z przepisami osoby fizyczne, niebędące przedsiębiorcami, czyli również mieszkańcy, mogą przekazać wykonanie segregacji odpadów BiR wykonawcy prac budowlano-rozbiórkowych lub PSZOKowi. Przy czym te podmioty mogą zlecić wykonanie tej usługi kolejnej firmie, posiadającej zezwolenie na przetwarzanie odpadów.

• Od 2025 r. odpady budowlane trzeba obowiązkowo posegregować. Odpowiada za to zawsze wytwórca odpadów, ale może ten obowiązek przekazać odpowiedniej firmie.

• Firmy mające wyłącznie pozwolenie na zbieranie mogą odpady tylko przyjąć i przekazać dalej — nie mogą wykonać segregacji. Dotyczy to również PSZOK-ów.

• Mieszkańcy mogą przekazać odpady do PSZOK-u lub wykonawcy, którzy dalej zlecą segregację odpowiedniej firmie, mającej pozwolenie na segregację.

• Segregacji odpadów BiR mogą dokonywać podmioty, mające pozwolenie na przetwarzanie odpadów.