Nowy trend na rynku mieszkań. Te osiedla mają uratować polskie miasta

Struktura demograficzna Europy zmienia się w szybkim tempie. Do końca 2025 roku osoby powyżej 65. roku życia będą stanowić ponad jedną piątą mieszkańców Unii Europejskiej. W tym samym czasie w Polsce rośnie liczba młodych dorosłych, którzy – często z powodów ekonomicznych – odkładają decyzję o wyprowadzce. Aż dwie trzecie osób w wieku 25-34 lat nadal mieszka z rodzicami.

Te dwie tendencje wymuszają na urbanistach i deweloperach poszukiwanie nowych modeli mieszkaniowych, które pozwolą połączyć potrzeby osób w różnym wieku i stworzyć bardziej inkluzywne środowisko życia.

Modele „osiedli dla wszystkich” zyskują na znaczeniu, ponieważ zapewniają zarówno funkcjonalność, jak i integrację społeczną. Jak podkreśla Paweł Koperski z Q3D Concept, kluczowa jest elastyczna architektura – od wspólnych przestrzeni takich jak klub mieszkańca czy ogrody społecznościowe, po codzienną infrastrukturę ułatwiającą funkcjonowanie seniorom, rodzinom i singlom.

– Kluczowe są przestrzenie wspólne – np. klub mieszkańca, ogród społecznościowy, strefy aktywności dostosowane zarówno do dzieci, jak i seniorów. Infrastruktura codzienna obejmuje m.in. wózkownie, windy, szerokie przejścia i łatwy dostęp do usług. Same mieszkania projektuje się natomiast w układach modułowych – z możliwością łączenia i dzielenia lokali w zależności od potrzeb rodziny, seniora czy singla – mówi Paweł Koperski.

Dzięki temu osiedle może się zmieniać wraz z życiem jego mieszkańców, nie tracąc spójności i funkcjonalności.

Po 2019 roku w kilku dużych polskich miastach powstały pionierskie projekty domów międzypokoleniowych. Analiza Agnieszki Labus, autorki pracy poświęconej alternatywnym formom mieszkalnictwa (Alternative forms of housing for longevity based on case studies of multigenerational houses in Poland), pokazuje, że ich skuteczność opiera się na trzech filarach: opiece, edukacji i animacji społecznej.

Najlepiej funkcjonują te inwestycje, które były projektowane od początku z myślą o potrzebach różnych grup wiekowych. Przykładem jest wrocławski dom międzypokoleniowy, w którym połączono funkcje mieszkalne, rehabilitację, przedszkole i przestrzenie wspólne.

Nie wszystkie projekty utrzymały jednak pierwotną dynamikę. Łódzki dom wielopokoleniowy, choć odnowiony i dobrze przygotowany technicznie, szybko zaczął tracić potencjał integracyjny, gdy zabrakło stałego programu animacyjnego i instytucjonalnego wsparcia.

Z kolei warszawski przykład pokazał, że otwarcie budynku na lokalną społeczność – m.in. poprzez klubokawiarnię – wzmacnia zarówno relacje mieszkańców, jak i ich więzi z otoczeniem.

Potencjał takich projektów sięga znacznie dalej niż tylko rozwiązanie problemów demograficznych. Architekt Witold Padlewski zwraca uwagę, że wielopokoleniowe osiedla tworzą naturalną sieć wsparcia – seniorzy unikają izolacji, młodzi korzystają z ich doświadczenia, a rodziny zyskują sąsiedzką solidarność.

– Tego typu osiedla są też atrakcyjne dla deweloperów – integrują różne grupy odbiorców, dzięki czemu są bardziej odporne na wahania demograficzne i zmieniające się trendy rynkowe. Dodatkowo sprzyjają budowaniu silnych więzi społecznych, które przekładają się na większe poczucie bezpieczeństwa i komfortu mieszkańców. W dłuższej perspektywie stają się też przykładem nowoczesnego, zrównoważonego planowania przestrzeni miejskiej – mówi architekt Witold Padlewski, członek zarządu Q3D Concept.

Międzypokoleniowe osiedla powinny stać się elementem zrównoważonego planowania miasta – takiego, które odpowiada nie tylko na dzisiejsze potrzeby, ale i na długofalowe wyzwania społeczne.