Spis treści
Brak chętnych na ogromne dofinansowanie
Fundacja SmogLab przygotowała raport podsumowujący funkcjonowanie programu „Czyste Powietrze”, który po czteromiesięcznym zawieszeniu wrócił od kwietnia 2025 roku w nowej odsłonie. Wbrew oczekiwaniom, po ponownym uruchomieniu nie widać wzmożonego zainteresowania.
– Przez dwa miesiące od odblokowania programu złożono niecałe 5,5 tysiąca wniosków, podczas gdy w analogicznym okresie ubiegłego roku było ich niemal 55 tysięcy. To dziesięciokrotny spadek – podkreśla w rozmowie z portalem strefabiznesu.pl Maciej Fijak z Fundacji SmogLab.
Jak dodaje, to wyraźny sygnał ostrzegawczy dla Ministerstwa Klimatu i Środowiska, które nadzoruje ten program. – Coś tutaj nie działa – alarmuje.
Afera z nadużyciami podkopała zaufanie Polaków do programu
Ekspert wskazuje, że jednym z głównych powodów braku zainteresowania jest spadek zaufania do programu. Winne są nagłośnione przypadki nadużyć, które – choć stanowiły zaledwie promil z miliona złożonych wniosków – zdominowały przekaz medialny.
– Niestety, w odbiorze społecznym wygląda to tak, jakby 99 proc. wniosków było nieprawidłowych, a tylko 1 proc. składano uczciwie – ocenia Fijak.
Podkreśla również, że nieuczciwi wykonawcy wyłudzili środki z prefinansowania, zostawiając ludzi z niewymienionymi piecami i gigantycznymi długami.
– Dzisiaj kontrola z NFOŚiGW przychodzi do tych osób, które chciały wymienić kopciucha, nie zobaczyły pieniędzy na oczy, a teraz mają oddać nawet ponad 100 tysięcy złotych. To są często osoby najuboższe, z dochodem między 1,3 a 2 tysiące złotych miesięcznie. Dla nich to dramat – podkreśla.
Wymiana kopciuchów hamuje zamiast przyspieszać
Program „Czyste Powietrze” miał przyczynić się do likwidacji 2,5 miliona najstarszych pieców i urządzeń grzewczych w Polsce. Cel był ambitny: ratować życie nawet 50 tysięcy osób rocznie, które przedwcześnie umierają z powodu smogu.
– Ten program powinien być kontynuowany. Resort klimatu i Narodowy Fundusz powinni odbudować zaufanie, pokazywać pozytywne historie tysięcy osób, które dzięki dotacjom wymieniły piece, ociepliły domy i obniżyły rachunki – apeluje Fijak.
Niestety, jak podkreśla, obecny plan finansowy zapewnia wymianę zaledwie 200–250 tysięcy kopciuchów. To zaledwie 10 proc. celu.
– W umowie koalicyjnej zapisano przyspieszenie wymiany kopciuchów, tymczasem dzieje się odwrotnie – alarmuje.
Mimo to ekspert zachęca do składania wniosków. – Kolejki się rozładowały, środki są dostępne, a w najwyższym poziomie finansowania można dostać nawet ponad 100 tysięcy złotych. Działają też gminni operatorzy, którzy pomagają w formalnościach. To naprawdę dobry moment – podsumowuje Maciej Fijak.
O Programie „Czyste Powietrze"
Program „Czyste Powietrze" to rządowy program, którego celem jest poprawa jakości powietrza i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych poprzez dofinansowanie wymiany starych pieców i docieplenia budynków jednorodzinnych. Program ma charakter kompleksowy i oferuje wsparcie finansowe w formie dotacji i/lub pożyczek na przedsięwzięcia związane z termomodernizacją i wymianą źródeł ciepła.
